Ieder jaar organiseert promotor een nachtrit, deze rit begint meestal tussen 17:00-18:00. De rit wordt dan grotendeels in het donker gereden, wat in veel gevallen de route nog een heel stuk spannender maakt... Doordat het rijden van de totale route in het donker toch als lastig werd ervaren, was het dit jaar voor het eerst een schemerrit. Als wij niet op vakantie zijn en de route is niet al te ver rijden, dan doen we hier wel aan mee. Dit jaar waren we in het land, dus maar weer ingeschreven. De route zou de dodendraad volgen. Nu had ik helemaal geen idee wat de dodendraad inhield. Maar dan is de moderne technologie toch wel handig en "we will use google".
ROUTE DE DODENDRAAD.
Een 332 kilometer lange draadversperring die tijdens WO-I door de Duitse bezetters van België werd aangelegd van het toenmalige vierlandenpunt in Noordoost-België tot in Knokke in het westen. Langs de grens met het neutrale Nederland die hier geen bezwaar tegen maakt en het als een teken van haar neutraliteit zag. Het beleg van Antwerpen in augustus 1914 gaf een grote stroom vluchtelingen naar Nederland. Ook veel mannen die door Koning Albert I van België en kadinaal Mercier werden aangespoord om samen met de geallieerden het laatste onbezette Belgische grondgebied te verdedigen. Eerst verwijderden de Duitsers alle bomen en zichtbeperkende ‘elementen’ tussen Antwerpen en de Noorzee en werden versperringen in de vorm van prikkeldraad geplaatst. De controle van de grens kostte teveel mankracht. Daarom werd in 1915 het hek waar 2000 Volt op stond gebouwd. Soms dwars door dorpen en kleine watergangen en zelfs door een klooster, de Abdij van Achel waarbij ze zelf de kosten voor de sloop van een deel van de kloostermuur konden opdraaien. De stroom werd geleverd door vooral generatoren van fabrieken uit de buurt. Om de 500-2000 meter stond een schakelhuisje voor het aan- en uitschakelen van elektriciteit en grenscontrole. Maar ook zoeklichten, luchtballonnen en mijnenvelden werden ingezet om de grens te bewaken. Om de bouw van de versperring in te korten werd vaak afgeweken van de rijksgrens. Hierdoor ontstonden grote stukken niemandsland waar de smokkel hoogtij vierde. Vooral in de Noorderkempen rond Essen, Meer en Poppel waren deze ‘vrij-zones’. Maar er werden ook heel veel manieren bedacht om veilig langs de Draad te komen. Omkoping, natuurlijk. Maar ook het gebruiken van houten tonnen, fietsvelgen, rubbermatten en -kleding of een dubbele trap hebben zo’n 25.000 mensen over de grens gesmokkeld. Voor het thuisfront werden hoge boetes en soms verbeurdverklaring van huis en inboedel opgelegd als de man des huizes vertrokken was.
De draad heeft honderden mensen het leven gekost. In de krant stond vaak een bericht over iemand die was doodgebliksemd. Vanaf eind 1917 werden al gedeelten gesloopt en na 1918 werd het snel verder afgebroken. Er zijn nog een zestal reconstructies van de elektrische draadversperring te vinden. Deze bestaan uit de versperring, drie parallele rijen van twee meter hoge dennenhouten palen met aan de middelste rij isolatoren en een zestal draden.
Na het lezen had ik eindelijk een idee wat de dodendraad inhield en dat deze draad eigenlijk een wijze was van landen scheiding..
Tussen 15:00 en 16:30 werden we verwacht we verwacht in Willemstad van waaruit de route begon, de route gaat door Nederland en België. Bij het Wapen van Willemstad aangekomen kregen we ons t-shirt, polsbandje en koffie met appeltaart. Even daarvoor hadden we nog een mail gekregen dat we niet met de motor bij het café konden komen, wij netjes op de parkeerplaats geparkeerd. Maar je kon er wel gewoon komen en we konden de route gewoon daar oppakken. De afgelopen dagen was het al wat aan de natte kant geweest en ook vandaag waren de weergoden niet geheel in ons voordeel. Het regende dan wel niet hard maar het deed het toch op de weg naar Willemstad. Het gros van de mensen had dus ook een regenpak aan en ook vandaag kleurde het toch wel weer heel lichtgevend geel..
Na de koffie gingen we op weg. Het eerste stuk ging door Willemstad, hier is toch aardig wat historie nog te vinden. Na Willemstad ging de route lekker slingerend naar Wuustwezel. Onderweg zijn we nog gestopt voor benzine maar verder hadden we lekker de gang erin. Bij Wuustwezel waren we bijna langs het monument gereden, dit werd dus keren en terug rijden. Nu we er zijn, moeten we het ook bekijken. Hier was een reconstructie gemaakt van een stuk draad. Nog even geprobeerd of er stroom op stond, maar niet het geval. Mocht gewoon weer op mijn motor stappen nadien.
Kenmerken reconstructie Wuustwezel:
- deze bevindt zich op een authentieke locatie en is gebaseerd op een oude foto uit de deelgemeente Loenhout. De drie versperringen werden met oog voor detail en quasi volledig historisch verantwoord nagebouwd
- de reconstructie toont bovendien een evolutie: naarmate grensgidsen er beter in slaagden om de draad te passeren, gingen de Duitsers hun versperring alsmaar versterken. Daarom werden in een gedeelte van de reconstructie de stroomdraden door verticale draden en metalen stangen met elkaar verbonden. Zo werd het ontsnappen bemoeilijkt. Om dezelfde reden werd die middelste versperring met twee extra stroomdraden verhoogd.
Na deze stop besloot Pat om de track te gaan rijden en niet de route. Vandaag is de eerste keer dat we een route rijden met de TomTom in plaats van de Zumo, dit ter zijde. Dit resulteerde eigenlijk bijna gelijk in een pad waar we uiteindelijk niet door mochten, tenzij we voetganger of fietser waren geweest. Dus maar netjes omgedraaid, we hadden best het fietspad kunnen volgen maar toch zo zijn we niet opgevoed. We volgende de route weer terug naar Nederland. Bij Baarle Nassau in de buurt moest ook nog een reconstructie zijn had ik gelezen, deze kwamen we tegen bij Zondereigen. En laten we daar nou precies voorbij komen.
Kenmerken van de reconstructie Zondereigen:
- dankzij talrijke schervenvondsten ontstond het idee om een stukje dodendraad op een authentieke plaats in het Baarlese landschap te reconstrueren.
- de reconstructie is opgericht aan weerskanten van de weg, waardoor een benauwend poorteffect werd gecreëerd.
- nagebouwd op basis van aquarellen van Frans Willems uit Edegem en oude foto’s uit Zondereigen, Hoogstraten en Loenhout
- het ‘Vredesmonument de Dodendraad’ is een eerbetoon aan de vierenveertig mensen die tijdens WO1 aan de rijksgrens met Baarle-Nassau verongelukten.
Hier stopten we eigenlijk als enige, de overige motorrijders reden er allemaal voorbij. Een paar kilometer later zou blijken waarom.. Hier stond nog een reconstructie maar dan met toren erbij, deze was uitgebreider. Pat heeft nog geprobeerd of hij door het ontsnappingsgat paste, maar helaas dat ging hem niet lukken.
Kenmerken van de tweede reconstructie in Zondereigen:
- de reconstructie staat op de oorspronkelijke locatie
- er zijn twintig intact gebleven dodendraadisolatoren gebruikt. Vijf jaar lang werd gezocht langsheen een traject van ongeveer tien kilometer alvorens er voldoende isolatoren beschikbaar waren. Dit is de enige reconstructie met de oorspronkelijke isolatoren uit 1915.
- de isolatoren van de aanvoerleiding zijn niet origineel, maar wel van het correcte type.
- nagebouwd op basis van aquarellen van Frans Willems uit Edegem en oude foto’s uit Zondereigen, Hoogstraten en Loenhout
- voor de unieke heroprichting van een schakelhuis werd geopteerd voor een zo getrouw mogelijke en volledige reconstructie, op de oorspronkelijke locatie. Het schakelhuis werd ontworpen door professor Alex Vanneste op basis van oude foto’s. Midden 2013 werd het gebouw getimmerd door de laatstejaarsleerlingen van de afdeling Hout van het Vrij Instituut voor Technisch Onderwijs (VITO) in Hoogstraten en vervolgens afgewerkt door het technisch personeel van de gemeente Baarle-Hertog.
- met schenkingen van Umicore in Olen en Jan Hamers in Vught voorzag Jan Mertens uit Zondereigen het schakelhuis van elektrische apparatuur uit het eerste kwart van de vorige eeuw: marmeren borden, messchakelaars, volt- en ampèremeters, zekeringen, enzovoort.
- in het wachtlokaal (het lage gedeelte van het schakelhuis) werden rustbanken, een generator, een telefoon en een alarminstallatie opgesteld. Dit alles maakt het schakelhuis in Zondereigen heel bijzonder.
Na deze stop besloot Pat om de track te gaan rijden en niet de route. Vandaag is de eerste keer dat we een route rijden met de TomTom in plaats van de Zumo, dit ter zijde. Dit resulteerde eigenlijk bijna gelijk in een pad waar we uiteindelijk niet door mochten, tenzij we voetganger of fietser waren geweest. Dus maar netjes omgedraaid, we hadden best het fietspad kunnen volgen maar toch zo zijn we niet opgevoed. We volgende de route weer terug naar Nederland. Bij Baarle Nassau in de buurt moest ook nog een reconstructie zijn had ik gelezen, deze kwamen we tegen bij Zondereigen. En laten we daar nou precies voorbij komen.
- dankzij talrijke schervenvondsten ontstond het idee om een stukje dodendraad op een authentieke plaats in het Baarlese landschap te reconstrueren.
- de reconstructie is opgericht aan weerskanten van de weg, waardoor een benauwend poorteffect werd gecreëerd.
- nagebouwd op basis van aquarellen van Frans Willems uit Edegem en oude foto’s uit Zondereigen, Hoogstraten en Loenhout
- het ‘Vredesmonument de Dodendraad’ is een eerbetoon aan de vierenveertig mensen die tijdens WO1 aan de rijksgrens met Baarle-Nassau verongelukten.
Hier stopten we eigenlijk als enige, de overige motorrijders reden er allemaal voorbij. Een paar kilometer later zou blijken waarom.. Hier stond nog een reconstructie maar dan met toren erbij, deze was uitgebreider. Pat heeft nog geprobeerd of hij door het ontsnappingsgat paste, maar helaas dat ging hem niet lukken.
- de reconstructie staat op de oorspronkelijke locatie
- er zijn twintig intact gebleven dodendraadisolatoren gebruikt. Vijf jaar lang werd gezocht langsheen een traject van ongeveer tien kilometer alvorens er voldoende isolatoren beschikbaar waren. Dit is de enige reconstructie met de oorspronkelijke isolatoren uit 1915.
- de isolatoren van de aanvoerleiding zijn niet origineel, maar wel van het correcte type.
- nagebouwd op basis van aquarellen van Frans Willems uit Edegem en oude foto’s uit Zondereigen, Hoogstraten en Loenhout
- voor de unieke heroprichting van een schakelhuis werd geopteerd voor een zo getrouw mogelijke en volledige reconstructie, op de oorspronkelijke locatie. Het schakelhuis werd ontworpen door professor Alex Vanneste op basis van oude foto’s. Midden 2013 werd het gebouw getimmerd door de laatstejaarsleerlingen van de afdeling Hout van het Vrij Instituut voor Technisch Onderwijs (VITO) in Hoogstraten en vervolgens afgewerkt door het technisch personeel van de gemeente Baarle-Hertog.
- met schenkingen van Umicore in Olen en Jan Hamers in Vught voorzag Jan Mertens uit Zondereigen het schakelhuis van elektrische apparatuur uit het eerste kwart van de vorige eeuw: marmeren borden, messchakelaars, volt- en ampèremeters, zekeringen, enzovoort.
- in het wachtlokaal (het lage gedeelte van het schakelhuis) werden rustbanken, een generator, een telefoon en een alarminstallatie opgesteld. Dit alles maakt het schakelhuis in Zondereigen heel bijzonder.
Bij deze locatie stonden meerdere motoren om een pauze te houden en de toren te bekijken. Na deze stop gingen we op weg naar het diner. Dit was in Eersel bij een strandpaviljoen. We reden over hele smalle paadjes in België (wel van die betonplaat paadjes, maar dat mocht de pret niet drukken) en wat bredere in Nederland. Doordat de boeren op dit moment het land aan het leeghalen zijn, zijn de paadjes hier en daar goed besmeurt met bagger. Dit maakt dat je motor er niet meer uitziet maar ook dat het opspattende water (als er een motor voorbij rijdt) een mist geeft die je niet makkelijk van je vizier af wrijft. Één geluk, we werden niet zo vaak ingehaald. Geen idee hoe de rest gereden is, maar of we allemaal dezelfde route gereden hebben dat betwijfel ik. Soms zag je voor je weer een paar mensen uit een zijstraat komen, geen idee waar die waren geweest.
En dan komen we in de buurt van het diner, alleen krijg ik rond 19:00 toch een wat vreemd gevoel als we verder van Eersel rijden in plaats van dichterbij. Ik dus Pat laten stoppen, dit is altijd best wel een dingetje. Maar door er naast te gaan rijden, heeft dit wel de gewenste reactie. Route bekijken, toch maar het adres in typen en uiteindelijk waren we te ver gereden. Dus route direct naar de locatie gezet en omgedraaid. Op de terug weg zagen we nog meer mensen omdraaien, we waren dus niet de enige. Met enige vertraging staan we aan de voorkant van het recreatie terrein terwijl we de achter ingang moeten hebben. Maar iets over zeven hadden we toch onze eerste patatjes achter de kiezen.
Om op tijd aan het eindpunt te zijn, reden we om 20:00 weer weg. De route verder zou nog iets meer dan 100 km zijn. Bij de locatie volgden we niet gelijk de route (die hadden we al gereden), maar door mijn eerdere cursus in Eersel wist ik dat we al langs een camping gereden waren en die was vlak bij. Dus die kant op, Pat nog twee keer stoppen voordat we op de route waren maar eenmaal op de route gingen we weer als een speer. Het was nu alleen al donker en zo af en toe begon het te regenen. Nu maakt regen weer spetters op je vizier, wat door het licht het zicht verslechterd. Zo af en toe kwamen de bochten toch wel heel erg snel. En als ik in mijn spiegels keek dan was het soms een heel zwart gat. Het rijden in het donker over smalle wegen, blijft iets aparts. Onderweg kwamen we nog een reconstructie tegen in Molenbeersel. Waarschijnlijk zijn we bij Achel ook nog iets tegen gekomen, maar deze is ons niet opgevallen in het donker.
De kenmerken van de reconstructie in Molenbeersel:
- Molenbeersel heeft wél het eerst nagebouwde schakelhuis
- Verder is dit stukje niet geheel een replica als ik de beschrijving mag geloven (in het donker zagen we hier toch niks van)
- Molenbeersel heeft wél het eerst nagebouwde schakelhuis
- Verder is dit stukje niet geheel een replica als ik de beschrijving mag geloven (in het donker zagen we hier toch niks van)
In het donker alles maar even verlicht met de lampen van motoren. Oh mochten we het terrein niet op, maar dan zien we niks... Dit was het laatste stukje van de dodendraad wat we tegen zouden komen op onze weg naar het eindpunt. Iets voor half elf waren we uiteindelijk bij het eindpunt in Someren. Hier werden we onthaald met wat te drinken en een lekker broodje kroket. Na al die kilometers waren we hier wel aan toe, het lichaam kon wel wat vocht en warmte gebruiken. De route die we hebben gereden was uiteindelijk 268 kilometer (dit was inclusief af en toe verkeerd rijden). Wat me wel op viel was het feit dat er maar weinig vrouwen deze rit hebben meegereden, het gros van de deelnemers is toch man. Zouden wij vrouwen het dan niet zo'n groot succes vinden om in het donker te rijden of rijden we alleen met een zonnetje en droog weer? Ik moet jullie daar het antwoord op schuldig blijven want ik het geen idee. Bij mij is het namelijk altijd motor weer zolang er niet gestrooid wordt.
Wat ons restte was de weg terug naar huis. Dit zou ook nog zo'n 120 kilometer zijn. Dus rond half twaalf ons maar weer in het zadel gehesen voor de terug weg. Goofy hadden we 's middags al bij opa en oma gebracht, ons heel erg haasten was dus niet nodig. Bij terug komst zou haar braaf op ons liggen te wachten, maar dan wel vermaakt in de tijd dat wij er niet waren. Onderweg nog even de motoren weer voorzien van wat benzine. Daar bleek ook de handvat verwarming van Pat het niet te doen, met zo'n koukleum als Pat is dat niet echt een pretje. Eenmaal thuis deed hij het weer wel nadat hij zijn schijnwerpers had uitgezet. Lijkt dus een kwestie van wie mag er wel stroom en wie niet...
Uiteindelijk reden we om half één de oprit weer op en hadden we een goede 440 km meer op de teller staan. Met ook nog een leuke en leerzame route achter ons.
Op naar volgende keer!
